🏏 9 Sınıf Edebiyat Göstermeye Bağlı Edebi Metinler

9 SINIF EDEBİYAT BİLGİ YARIŞMASI. SORU 1. Edebiyat hangi güzel sanat türüdür? CEVAP. FONETİK (İŞİTSEL) Göstermeye bağlı edebi metin hangisidir? CEVAP. TİYATRO. SORU 7 “Sizinde herkes gibi bazı hatalarınız olmadı mı?” cümlesinde yazımı yanlış olan sözcük hangisidir? Sınıf/ Anlatmaya Dayalı Edebi Metinler / Destan / Hikaye / Manzum Hikâye / Masal / Roman / 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Notları - III. Ünite Anlatmaya Dayalı Edebi Metinler, Hikaye, Masal, Destan, Manzum Hikâyer * Bu metinler dış dünyaya ait olayları kişi,zaman ve mekana bağlı olarak okuyucuya aktarır. GöstermeyeBağlı Edebî Metinler. Genel olarak dramatik metinler veya tiyatro olarak adlandırabileceğimiz bu tarz metinlerde olay örgüsünü bir sahne düzeninde topluluk önünde canlan­dırmak esastır. Anlatılmak istenen duygu ve düşünce, gösterilerek seyirciye sunulur. Trajedi. Hayatın acıklı yönlerini kendine özgü KonuyuPekiştirmeyi Unutma 👇0’dan 9’a Edebiyat Syf: 92 - 97 👉 Edebiyat Testra : 03 - 04 👉 https://bit.ly/3HOBJac📍Kasım 9 Sınıf Edebiyat Anlatmaya Bağlı Edebi Metinler Lala Lideno, tüm lise ders notlarını bulabileceğiniz eşsiz bir kaynak. AnlatmayaBağlı Edebi Metin Türleri ,Hikaye - 9.Sınıf Edebiyat Olay Çevresinde Gelişen Edebi Metinler Slayt. Anlatmaya Bağlı Edebi Metin Türleri ,Hikaye / 9.Sınıf Edebiyat Olay Çevresinde Gelişen Edebi Metinler Slayt 47. Sayfa Göstermeye Bağlı Edebi Metinler Konu Anlatım Sunusu. Geleneksel Türk Tiyatrosu. EkoyayYayınları 9. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa -158-159-160-161-162 Göstermeye, Yunan, metin, izleyici, oyuncu, dramatik edebiyat, drama, dramatik örgü. 4)Bir oyun metnine bağlı olarak oynanır. İnsanlara bir mesaj verir. Konusunu gerçek yaşamdan alsa da kurmaca üzerine kurulur. GöstermeyeBağlı Metinler ile ilgili hazırlanmış slayt çalışması. Tiyatro ve çeşitleri üzerinde 18 slayttan oluşuyor. Tiyatro ve çeşitleri üzerinde 18 slayttan oluşuyor. Tiyatronun tanımı, çeşitleri, Türk ve Dünya Edebiyatlarından örnekler ve önemli isimlerle zenginleştirilmiş faydalı bir sunum. SınıfTürk Edebiyatı Göstermeye Bağlı Edebi Metinler Testi Çöz 4 . Türk Edebiyatı Testi Çöz,9.Sınıf Edebiyat Testleri Çöz,Göstermeye Bağlı Edebi Metinler Testi Çöz. Soru 1; Soru 2; Soru 3; Soru 4; Soru 5; Soru 6; Soru 7; Soru 8; Soru 9; Soru 10; Soru 11; Soru 12; huo3j. Olayı bir topluluk önünde canlandırma esasına dayanan metinlerdir. Ortaoyunu, karagöz, komedi, dram… gibi türler bu bölüme girer. TİYATRO Hayattaki olayları konu edinen, sahnede oynanmak amacıyla yazılan edebi eserdir. Tiyatro göstermeye bağlı bir güzel sanat dalı olarak “dramatik sanatlar”dan biridir. Roman ve hikâye soyut olduğu halde, tiyatro somuttur. Tiyatro metinlerindeki temel ifade biçimi “ gösterme” ve “anlatma”dır Tiyatro eserleri, konularına göre dram, trajedi ve komedi gibi türlere ayrılır. a. MODERN TÜRK TİYATROSU 1. Trajedi Seyirciye, hayatın acıklı yönlerini göstermek, ahlak ve erdemi anlatmak için yazılmış manzum eserlerdir. Özellikleri Konusunu seçkin kimselerin hayatından ya da mitolojiden alır. Kahramanları tanrılar, tanrıçalar ve soylu kimselerdir. Kusursuz bir üslubu vardır. Kaba sözlere yer verilmez. Eser baştan sona kadar ağırbaşlı, ciddi bir hava içinde geçer. Çirkin olaylar, seyircinin gözü önünde gerçekleştirilmez, sahne arkasında gerçekleştirilir. Bu olaylar haberciler tarafından sahnede aktarılır. Üç birlik kuralına uyulur. Yer, zaman, olay Oyunda koroya yer verilir. Ünlü trajedi yazarları; Eski Yunan; Aiskhylos, Eurupides, Sophokles. Fransız; Corneille, Racine. 2. Komedi İnsanların ve olayların gülünç yönlerini ortaya koymak, izleyenleri güldürmek ve düşündürmek amacıyla yazılmış tiyatro eseridir. Özellikleri Konusunu, yaşanılan hayattan ve günlük olaylardan alır. Kişiler halktan ve yüksek zümreden her çeşit insan olabilir. Her türlü söze şakaya yer verilir. Kişilerin her türlü davranışları sahnede gösterilir. Birbirini izleyen diyalog ve koro bölümlerinden oluşur. Manzum olarak yazılır. Üç birlik kuralına uyulur. Türün yazarları, Yunan-Aristophanes, Fransız- Moliere. 3. Dram Hayatı olduğu gibi acıklı ve gülünç yönleriyle sahnede göstermek için yazılan tiyatro eseridir. Özellikleri Hayatı olduğu gibi yansıtır. Trajedi ve Komedi kaynaşmıştır. Konusunu günlük yaşamdan ve tarihten alır. Üç birlik kuralına uyma zorunluluğu yoktur. Olaylar, çirkin dahi olsa sahnede gösterildiği gibi kişiler hangi sınıf ve halktan olursa olsun dramda yer alır. b. GELENEKSEL TÜRK HALK TİYATROSU 1. Karagöz Seyirlik halk oyunlarından olan Karagöz, bir gölge oyunudur. Oyunda Karagöz cahil halk tipini; Hacivat ise aydın tipini temsil eder. Geleneksel Türk Tiyatrosu ürünlerindendir. Manda ve deve derisinden yapılan resimlerin, bir ışık yardımıyla sahnedeki perdeye yansıtılmasıyla oluşur. Bir gölge oyunudur. Bu nedenle bazı kaynaklarda “Hayal-i Zıl” şeklinde de adlandırılır. Kahramanları Karagöz, Hacivat, eşraftan kimseler, Beberuhi, Tuzsuz Deli Bekir, satıcılardır. Karagöz; okumamış, hazır cevap, söylenenleri ters anlayan ve buna göre cevaplar veren kaba bir adamdır. Hacivat ise aydın ve yarı aydın kişileri temsil eder. Karagöz oyununda bütün konuşmalar perdenin arkasındaki tek kişi tarafından yapılır. Bu nedenle Karagöz oynatmak zor bir iştir. Karagöz oyununun oynatıldığı perdeye “hayal perdesi” denir. Oynatan kişi de hayali ya da hayalbaz olarak adlandırılır. Karagöz oyunu dört bölümden oluşur Giriş Sahneye göstermelik denen bir resim konulur. Muhavere Karagöz ve Hacivat’ın karşılıklı konuşmaları Fasıl Asıl oyun Bitiş Oyunun sonunda hatalar için özür dilenen ve bir sonraki oyunun yerinin belirtildiği bölümdür. Karagöz oyunundaki tipler ana hatlarıyla şöyle tasnif edilir Asıl Tipler Karagöz, Hacivat Şive taklitleri yapan tipler Kastamonulu, Kayserili, Bolulu, Eğinli, Arap, Acem, Arnavut, Laz, Kürt, Rumelili, Muhacir, Ermeni, Yahudi, Rum, Frenk Hasta Tipler Beberuhi, Tiryaki, Kekeme, Altıkulaç, Sarhoş, Deli Diğer Tipler Çelebi, Köçek, Zenne 2. Orta Oyunu Seyircilerle çevrilmiş bir alanda, yazılı bir metne bağlı kalmadan ve doğaçlama tuluat yoluyla oynanan bir oyundur. Pişekâr ve Kavuklu oyunun temel kişileridir. Halkın ortak malıdır. Oyunların güldürme unsurları karşılıklı konuşmalardaki söz oyunları, hazır cevaplılık, yanlış anlamalar ve yöresel konuşmaların taklitleridir. Oyunda Karagöz ile Kavuklu’nun; Pişekâr ile Hacivat’ın bütün özellikleri aynıdır. Karagöz ile Ortaoyunun farkı ise, Karagöz’ün perdede, Orta Oyun’un meydanda oynanmasıdır. Yani Orta Oyunu canlı kişilerle oynanırken Karagöz’de tasvirlerin gölgesi oynatılır. 3. Meddah Geleneksel tiyatro içinde yer alan Meddah hikâyelerinde rol alan bütün kişileri, hikâyeyi anlatan ve meddah adıyla anılan tek kişi canlandırır. Hikâye anlatmak olan meddahlık bir taklit yapma sanatıdır. Perdesi, sahnesi, dekoru, kostümü bir sanatkârda toplanmış bir temaşadır. Meddah bir sandalyeye oturarak dinleyicilerine hikâyeler anlatır. Meddahın anlatışını, günlük yaşamdaki olaylar, masallar, destanlar, hikâyeler ve efsaneler oluşturur. Meddahın aksesuarını bir mendil ile bir sopa baston oluşturur. Genellikle güldürücü, ahlâkî ve edebi sonuç çıkarılacak hikâyelerine klişeleşmiş “râvıyân-ı ahbar ve nâkılân-ı âsar ve muhaddisân-ı ruzigâr şöyle rivayet ederler ki” şeklinde söz başı ile başlar, daha sonra kahramanları sayıp hikâyesini anlatır. Meddah hikâyenin kahramanlarını kendi yöresinin dili ve şiveleri ile konuşturan insandır. 4. Köy Seyirlik Oyunları Köy seyirlik oyunları, adı üzerinde seyirlik oyunlardır. Tıpkı ortaoyunumuzda olduğu gibi bu oyunlar da genellikle köyün ortasında, köy meydanında oynanır. Seyirciler çepeçevre oyuncuları çevreler. Oyuncu – seyirci ayrılığı hem vardır hem yoktur. Oyuncuları oyuna seyirciler hep beraber hazırlar. Bir tas, bir şapka, bir baston, bir deve, bir sopa, bir tüfek olabilir. Sırası gelen oyuncu seyirci içinden çıkarak oyuna katılır, oyundaki görevi bittikten sonra yeniden seyircilerin arasına karışır. Köy seyirlik oyunlarında da ortaoyununda ve meddahta olduğu gibi doğaçlamaya büyük önem verilir. Geleneksel Tiyatro Türlerini Modern Tiyatro Türlerinden Ayıran Özellikler Geleneksel Türk tiyatrosunda yazılı bir metin yokken modern Türk tiyatrosunda yazılı metin vardır. Geleneksel Türk tiyatrosunda sahne ve dekor anlayışı yokken modern Türk tiyatrosunda sahne ve dekor kullanıl-maktadır. Geleneksel Türk tiyatrosunda belirli tipler varken modern Türk tiyatrosunda çeşitli karakterler ve tipler birlikte yer almaktadır. Geleneksel Türk tiyatrosunda taklitler, şive bozuklukları ve yanlış anlamalar önemli bir yer tutarken modern Türk tiyatrosunda konuya göre bir dil kullanılmaktadır. Göstermeye Bağlı Edebi Metinler Göstermeye bağlı edebî eserler tiyatrolardır. Olmuş ya da olması düşünülmüş birtakım olayların sahne üzerinde, gerçeğe uygun bir şekilde oyuncular tarafından gösterilmesine tiyatro denir. Tiyatro türü, Yunanlıların MÖ 6. yüzyıldaki dinsel törenlerinden Bereket tanrısı Dionysos adına düzenlenen şenliklerden doğmuştur. Tiyatronun ögeleri Tiyatronun ; 1-seyirci, 2-oyuncu, 3-sahne, 4-eser, 5-dil 6-ifade gibi öğeleri vardır. Tiyatro eserlerinde oyunun temeli konuşmaya dayanır. Bu bakımdan tiyatroda konuşma üslubu ağır basmaktadır. Tiyatro eserinin diğer temel özelliği okunmak için değil, oynanmak için yazılmış olmasıdır. Tiyatro türünü iki grupta ele alabiliriz 1- Geleneksel Türk Tiyatrosu Çağlar boyunca sürüp geldiği ve doğrudan doğruya Türk kültürünün ürünü olduğu için geleneksel Türk tiyatrosu adı verilen tiyatro türleri Karagöz, orta oyunu, meddahlık veköy seyirlik oyunlarıdır. 2. Modern Türk tiyatrosu Türk edebiyatında ilk tiyatro eseri örneği Tanzimat Döneminde Batı etkisiyle verilmiştir. İlk tiyatro eseri,Şinasinin “Şair Evlenmesi” adlı oyunudur. Modern tiyatro eserleri konularına göre üçe ayrılır TRAJEDİ İlk tiyatro türünün adıdır. Klasik dönem trajedisinin özellikleri şunlardır -Manzum olarak yazılır. -Konularını mitoloji ve tarihten alır. -Oyun kahramanları soylu kişilerden seçilir. -Trajediler erdem ve ahlâk temeli üzerine kurulur. -Vurma, yaralama, öldürme olayları sahnede gösterilmez; konuşmalarla duyurulur. -Sade, açık, anlaşılır bir dil kullanılır. Halk diline yer verilmez. -Üç birlik kuralı Konunun bir günle, bir mekânla ve tek bir olayla sınırlandırılması uygulanır. KOMEDİ İnsanların ve olayların gülünç yanlarını göstermek için yazılan tiyatro türüdür. Klasik komedyanın özellikleri şunlardır -Kişilerde ya da toplumda görülen aksaklıklar, gülünç taraflar sergilenerek seyirciyi hem güldürmeyi hem de düşündürmeyi amaçlar. -Kişiler toplumun her kesiminden olabilir. -Her türlü olay sahnede canlandırılır. -Konuşma dili kullanılır. -Nazım ve nesir olabilir. -Üç birlik kuralına uyulur. -Yalnız güldürme amacı güden komedilere vodvil entrika komedisi, abartılı hareketlerle sivri esprilerle güldürmeyi amaçlayan komedilere fars kaba güldürü, gerçekte güldürücü olmayan bir olayı gülünçleştirerek işleyen komedilere parodi, yergiye dayanan komedilere satir, bir kişinin karakterini ortaya koymak için yazılan komedilere karakter komedisi denir. DRAM Dramlarda, trajedilerde işlenen acıklı olaylarla komedi oyunlarında işlenen güldürü unsurları bir arada işlenir. Bu türün özellikleri şunlardır -Hem acıklı hem de güldürücü olaylar, hayatta olduğu gibi bir arada bulunur. -Olaylar tarihten ve günlük olaylardan alınır. -Kişiler toplumun her kesiminden olabilir. -Üç birlik kuralına uyulmaz. -Nazım ya da nesir şeklinde olabilir. -Kahramanlar ait oldukları çevrenin diliyle konuşurlar. -Perde sayısı sınırlı değildir. Başlıca dram çeşitleri şunlardır Melodram Heyecan verici, acıklı ve duygusal olaylara dayanan müzikli drama melodram denir. Feeri Masalımsı oyunlara feeri denir. GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU Çağlar boyunca sürüp geldiği ve doğrudan doğruya Türk kültürünün ürünü olduğu için geleneksel Türk tiyatrosu adı verilen tiyatro türleri şunlardır Karagöz Bir beyaz perdenin arkasına konulan bir ışıkla ve bu ışığın önünden geçirilerek perdeye yansıtılan şekillerle oynanan bir perde oyunudur. Oyunun kahramanlarından Karagöz, saf ve temiz ruhlu, olayların gülünç taraflarını büyük ustalıkla yakalayan, zeki, okumamış fakat irfan sahibi Türk halkını temsil etmektedir. Hacivat ise medrese tahsili görmüş, sofu, görgülü, yabancı kelimelere sıkça yer veren bir tiptir. Karagöz oyunu, seyircileri güldürmeyi fakat güldürürken düşündürmeyi amaçlar. Dört bölümden oluşur 1-Giriş Mukaddime Hacivat’ın müzik eşliğinde perdeye geldiği kısımdır. Bu bölüm, Hacivat ile Karagöz’ün kavga etmesine kadar sürer. 2-Muhavere Söyleşme Oyunun ana tipleri olan Karagöz ve Hacivat arasında geçer. Bu bölüm yanlış anlaşılmalarla gelişir. Olmayacak bir olay gerçekmiş gibi anlatılır, sonra bunun bir rüya olduğu anlaşılır. 3-Fasıl Asıl oyunun bulunduğu bölümdür. Bu bölüme Zenne, Tuzsuz Delibekir, Efe, gibi tipler de katılırlar. 4-Bitiş Oyundan çıkartılacak dersin söylenip, kusurlar için özür dilendiği bölümdür. Orta Oyunu Dört bir yanı seyircilerle çevrilmiş bir meydanda, herhangi bir yazılı metne bağlı kalmadan oynanan oyundur. XIX yüzyılda Karagöz ve meddah oyunlarının gelişmesiyle ortaya çıkmıştır. Oyunun kahramanlarından Pişekar, Karagöz oyunundaki Hacivat’ın; Kavuklu da Karagöz’ün karşılığıdır. Ortaoyunu dört bölümden oluşur 1-Giriş Pişekârın müzik eşliğinde oyunu takdim ettiği bölümdür. 2-Tekerleme Pişekârla Kavuklu arasında geçen ve Kavuklu’nun gerçekleşmesi mümkün olmayan hayalî bir olayı genellikle rüyayı olmuş gibi anlattığı kısa konuşmadır. 3-Fasıl Asıl oyunun ortaya konulduğu bölümdür. Bu bölümde Pişekâr ve Kavuklu’nun yanısıra zenne, Kayserili, Külhanbeyi, Cüce ve Kambur, Laz, Arnavut, Çelebi, Rumelili gibi oyunun diğer kahramanları da yer alır. 4-Bitiş Pişekâr ile Kavuklu, kendi aralarında kısa bir konuşma yaptıktan sonra “Her ne kadar sürç-i lisan ettikse affola” diyerek bir sonraki oyunun adını ve yerini belirtirler ve oyun sona erer. Karagöz oyunundan tek farkı, Karagöz oyununun perdeye yansıtılan gölgeler tarafından, orta oyununun ise canlı kişiler tarafından sergilenmesidir. Gerek Karagöz oyunu, gerekse ortaoyununda konu ve olayın ana hatları bellidir. Fakat yazılı bir metin olmadığı için oyuncular kendi yetenekleri doğrultusunda doğaçlama olarak oyunu sergilerler. Meddah Bir tek kişinin bir olayı veya hikâyeyi seyirci önünde hareket ve taklitlerle canlandırması sanatına meddahlık denir. Bu sanatı sergileyene de meddah denir. Meddahlık hareketten çok ses taklidi, jest ve mimiklere dayanan bir sanattır. Meddah her türlü insan sesini, ağlama, gülme gibi her türlü duyguyu, hareketi, doğayla ilgili türlü durumları başarıyla taklit eder. Aksesuar olarak kullandığı mendil ve sopasıyla bir iskemleye oturarak söze, nükteye ve taklide dayanan hünerini sergiler. Köy Seyirlik Oyunları Yılın belli günlerinde, düğünlerde, bayramlarda, kutlama törenlerinde oynanan köy oyunları davardır. Bu oyunlarda da ana öge taklittir ve yazılı bir metin bulunmaz. Oyuncular da halktan insanlardır. Oyun belli bir olay seçilerek hiç hazırlık yapılmadan sergilenir. Amaç birlikte eğlenerek hoş vakit geçirmektir. Köy oyunlarının Karagöz ve orta oyunundan farklı yönü, oynadıkları yörelerin özelliklerini taşımalarıdır. Yöre insanının yaşayış biçimi, gelenekleri, mizah anlayışı oyunlara büyük ölçüde yansır. Modern tiyatro ile geleneksel Türk tiyatrosu arasındaki farklılıklar 1. Modern tiyatro, bir metne dayanılarak hazırlanır. Geleneksel Türk tiyatrosunda ise metin yoktur, tespit edilmiş bir olay vardır ve bu olay metinsiz ve hazırlıksız olarak sahnede canlandırılır. 2. Modern tiyatroda, sergilenmeden önce defalarca prova yapılır. Geleneksel Türk tiyatrosunda ise prova yapmadan sahnelenme söz konusudur.

9 sınıf edebiyat göstermeye bağlı edebi metinler